Zoals in dit andere artikel is te lezen, ben je zeker niet altijd verplicht een advocaat in te huren om te procederen. Je kunt in dit geval ook zelf of met behulp van een jurist die niet in de Orde van Advocaten staat ingeschreven procederen, wat in de regel een stuk goedkoper is. Dat begint dan met een dagvaarding. Voordat je de wederpartij gaat dagvaarden, zijn er bepaalde stappen die uitgevoerd moeten worden om te voorkomen dat je rauwelijks dagvaardt. Rauwelijks dagvaarden gebeurt wanneer je op geen enkele manier aan de wederpartij laat weten dat hij of zij gedagvaard zal worden. Het gevolg is vaak dat de rechter jou veroordeelt tot het betalen van de kosten van een zitting en dat hij alleen vordert van de wederpartij om na te komen. Je hebt dan geen recht op vergoeding van andere kosten. Om dit te voorkomen moet je eerst een aanmaning en/of ingebrekestelling sturen naar de wederpartij. Blijkt uit de handeling van de wederpartij dat hij niet gaat nakomen, dan hoef je alleen een ingebrekestelling te sturen. Echter wordt er wel geadviseerd om altijd eerst een aanmaning te sturen, omdat dit een extra bewijsstuk is voor in de dagvaarding.
De aanmaning
Een aanmaning is een betalingsherinnering, of een andere vorm van herinnering, waarin je de wederpartij informeert dat hij niet gedaan heeft wat mondeling en/of schriftelijk is overeengekomen. Voor het vorderen van een nakoming is een aanmaning op grond van de wet nodig (Art. 6:93 BW). Deze aanmaning is een brief die een redelijke termijn voor nakoming moet bevatten en een uitleg dat de wederpartij in verzuim is als de nakoming uitblijft. Zorg ervoor dat de aanmaning altijd schriftelijk is, zodat deze als bewijs kan dienen.
De ingebrekestelling
De ingebrekestelling is de laatste aanmaning die je stuurt naar de wederpartij voordat de dagvaarding de deur uitgaat. Deze brief bevat ook weer een redelijke termijn en informatie over verzuim. Wanneer de nakoming na een aanmaning uitblijft, treedt het verzuim in (Art. 6:82 lid 1 BW). Op dat moment kan een ingebrekestelling worden verstuurd waaruit blijkt dat de schuldenaar aansprakelijk wordt gesteld (Art. 6:82 lid 2 BW).
Daarnaast kun je in de ingebrekestelling schadevergoeding eisen voor onder andere:
- Vertragingsschade (bijvoorbeeld tijdelijk vervangende zaken moeten huren in de periode dat de wederpartij in verzuim is); en
- Buitengerechtelijke incassokosten (redelijke kosten ter voldoening buiten rechte zoals het inschakelen van een jurist of intern gemaakte bedrijfskosten en wettelijke rente (4%) als het gaat om een betaling).
Voorbeeld brief inzake een aanmaning of ingebrekestelling:
Onderwerp: aanmaning/ingebrekestelling [...]
Geachte/Beste [...]
Bij aanmaning:
- Bij deze ontvangt u namens/van mij een aanmaning om alsnog te voldoen aan de afspraak.
Bij ingebrekestelling:
- Bij deze stel ik u (namens…) in gebreke.
[Hier komt een omschrijving van wat er is afgesproken]. Ik geef u voor nakoming een redelijke termijn van x werkdagen.
Bij ingebrekestelling
- Doet u dat niet, dan zult u worden gedagvaard.
Ik stel u aansprakelijk voor alle schade die wij door uw verzuim lijden. Deze schade houdt in dat […] en eventuele proceskosten op u zullen worden verhaald.
De dagvaarding
Nadat de termijn in de ingebrekestelling is verlopen, kun je de wederpartij dagvaarden. Wil je meer weten over hoe een dagvaarding werkt of over procederen zonder een advocaat? Bekijk dan ons artikel "Procederen zonder advocaat".
Verdediging op papier
Verdedigen zoals je in films ziet, waar de ene partij tijdens de zitting met een “surprise bewijsstuk” komt en de andere partij stil is van de schok, gebeurt niet in Nederland. Wanneer de dagvaarding is gestuurd, met bewijsstukken als bijlagen, ontvang je van de wederpartij een Conclusie van Antwoord. In de Conclusie van Antwoord ‘verdedigt’ de wederpartij zich tegen jouw beweren. Hierin worden jouw argumenten weerlegd en kan de wederpartij andere bewijsstukken toevoegen. De Conclusie van Antwoord heeft dezelfde opstelling als een dagvaarding.
Wanneer je de Conclusie van Antwoord ontvangt, begint jouw verdediging. Je moet antwoorden op dit processtuk. Doe je dat niet, dan wijst de kantonrechter jouw vordering af zonder de zaak door te lopen. De datum van de zitting is al bekend, je hebt weinig tijd om jouw verdediging te schrijven en deze moet minimaal 24 uur vóór de zitting bij de wederpartij afgeleverd zijn door de deurwaarder.
In de Conclusie van Antwoord komt de wederpartij met tegenargumenten, maar de wederpartij zou óók met een tegeneis kunnen komen. Jij of een jurist of advocaat gaat een stuk schrijven met de titel ‘Conclusie van Antwoord in Reconventie’.
- Als eerste ontken en bestrijd je al hetgeen door wederpartij in conventie, tevens ga jij in reconventie.
- Hierna noem je nogmaals de relevante feiten.
- Je gaat punt voor punt door de argumenten van de wederpartij heen en weerlegt alle argumenten tegen jouw vordering.
- Je noemt daaronder waarom jouw vordering wel klopt. Hier mag je nieuwe gronden toevoegen die je niet in de dagvaarding hebt opgenomen.
- Je zet de eisen voor alle vormen van vergoeding in jouw stuk, verwijst nogmaals naar jouw bewijsstukken en vraagt de rechter om de Conclusie van Antwoord van de wederpartij af te wijzen.
Voorbereiding op de zitting
De zitting wordt ook wel mondelinge behandeling genoemd. Nadat de Conclusie van Antwoord is verstuurd naar de wederpartij, heb je tot de zitting de tijd om jou voor te bereiden. Je gaat door de processtukken en bewijsstukken heen en zorgt ervoor dat je de benodigde documenten meeneemt naar de zitting. Bij de kantonrechter (hierna ‘rechter’ genoemd) moet je geldige legitimatie meenemen en mag je geen scherpe objecten, aanstekers en andere potentiële wapens meenemen. Zorg ervoor dat je op tijd bent, je moet namelijk ook nog door de beveiliging en je melden bij de administratie.
In de rechtszaal
Als je binnenkomt is het normaal om de wederpartij te begroeten, een knikje van een afstand voldoet. Tijdens de zitting zal je als eiser aan de linkerkant van de zaal zitten. Heb je een jurist bij je, dan zit deze bij het middenpad zodat je zover mogelijk van de wederpartij zit en je zicht op de wederpartij wordt geblokkeerd.
De rechter opent de zitting met zijn hamer en een samenvatting van de zaak. De rechter kan de vragen direct aan jou stellen of, indien je een jurist of advocaat hebt, aan jouw vertegenwoordiger. Bij elke zitting worden andere vragen gesteld. Dit zijn voorbeelden van vragen die verwacht kunnen worden:
- Kun je uitleggen wat er is gebeurd?
- Kun je [...] verduidelijken?
- Waarom eis je [...]?
- Sta je open voor schikken?
Schikken
Schikken doe je tijdens de zitting. De rechter vraagt of de eiser en gedaagde willen schikken en schorst de zitting zodat zij de zaal uit kunnen. Wanneer de rechter vraagt of je de gang op wilt, dan zeg je altijd ja. Dat doe je ook als je ervan overtuigd bent dat er niet tot een gezamenlijke oplossing gekomen kan worden. Dit laat een positieve indruk achter bij de rechter, omdat je laat zien dat je bereid bent om het samen op te lossen. Een schikking geeft de partijen vaak ook een sterker gevoel van rechtvaardigheid dan een vonnis (uitspraak) van de rechter.
Voor het schikken krijg je rond de 10-15 minuten de tijd. Jij of jouw vertegenwoordiger onderhandelt dan met de wederpartij. Na het schikken gaan jij en de wederpartij terug de zaal in. Ben je samen met de wederpartij tot een schikking (een oplossing) gekomen, dan stelt de rechter een proces-verbaal op. Ben je niet tot een schikking uitgekomen, dan spreekt de rechter een vonnis uit. Een proces-verbaal getekend door beide partijen heeft evenveel kracht als een vonnis. Komt een van de partijen de verbintenissen niet na, dan komt alsnog de deurwaarder langs om nakoming af te dwingen.
Kosten gerechtsprocedure
Wie de gerechtelijke kosten moet betalen, beslist de rechter tijdens de zitting. Heb je rauwelijks gedagvaard, dan moet je vaak zelf de kosten betalen. De kosten kunnen ook verdeeld worden tussen eiser en gedaagde.
Al met al gebeurt de ‘verdediging’ vooral tijdens het schrijven en sturen van processtukken. Tijdens de zitting kun je jouw kant van het verhaal vertellen en eventueel feiten aanvullen. Zonder advocaat verdedigen betekent enkel dat je in de plaats van een vertegenwoordiger vragen van de rechter moet beantwoorden.
Conclusie
De aanmaning wordt verstuurd als een herinnering voor een nakoming. Een ingebrekestelling wordt gestuurd als de aanmaning niet wordt nagekomen. Dit is dus een laatste aanmaning. Wanneer de ingebrekestelling niet wordt nagekomen, wordt een dagvaarding verstuurd. Een procedure starten zonder advocaat kan vaak onduidelijk zijn of veel werk opleveren. Het is daarom goed om te weten welke zaken er voorbereid moeten worden. Zorg er altijd voor om goed voorbereid te zijn zodat je niet voor verassingen komt te staan. Tevens is het niet fijn om een procedure te verliezen door het feit je niet goed weet wat ingestuurd dient te worden of de regels niet goed kent.
Vragen of contact
Heb je meer vragen over dit artikel, rechtelijke procedures of andere juridische vragen? Of wil je voordelige hulp van een van onze juristen hierbij? Laat dat dan weten door middel van onderstaand formuliertje. Één van onze juridisch adviseurs neemt dan snel contact met je op. Je kunt ook direct een online consult inplannen.
